Boek 'Verslaafd...Waarom jij wel en ik niet?' [Prof. Dr. Geert Dom]

Verslaafd… Waarom jij wel en ik niet? Nieuw boek van Prof. Dr. Geert Dom
Een noodzakelijke correctie op de simplistische beeldvorming rond verslaving

Geen kwestie van wilskracht, wél van wetenschap en maatschappelijke context
Verslaving is geen moreel falen en ook geen gebrek aan karakter. Dat stelt psychiater en verslavingsdeskundige Prof. Dr. Geert Dom [Zorggroep Multiversum, Broeders van Liefde] in zijn nieuwe boek Verslaafd… Waarom jij wel en ik niet? met wetenschappelijke helderheid en maatschappelijke urgentie. Op basis van meer dan 35 jaar klinische ervaring en onderzoek, daagt hij de hardnekkige mythe uit dat verslaving draait om een zwakke wil. In plaats daarvan presenteert hij een genuanceerd, onderbouwd en hoopgevend beeld: verslaving is een aandoening die ontstaat door een complexe mix van genetische, psychologische en sociale factoren — en die kán behandeld worden.

Dom vertrekt van een cruciale constatering: slechts een kleine minderheid raakt écht verslaafd. Ongeveer 3 tot 5 procent van de bevolking worstelt met alcoholverslaving, 1 procent met drugs, en 1 tot 2 procent met gokverslaving. En toch leven we in een samenleving waarin verslavingsproducten steeds toegankelijker worden, en waarin de maatschappelijke schade oploopt.

In zijn boek legt Dom zorgvuldig uit welke factoren het verschil maken. Zo blijkt ongeveer 50% van de gevoeligheid voor verslaving genetisch bepaald. Die genetische aanleg beïnvloedt onder andere het beloningssysteem en het vermogen tot zelfcontrole. Maar hij blijft niet steken in het DNA. Jeugdervaringen, hechting, persoonlijkheidskenmerken, sociale context en zelfs eenzaamheid spelen een minstens even grote rol.

Het resultaat is geen deterministisch verhaal, maar een gedifferentieerd risicoprofiel: sommigen zijn kwetsbaarder, anderen weerbaarder, en de context doet ertoe. De vraag “waarom jij wel en ik niet?” krijgt dus een genuanceerd en tegelijk confronterend antwoord.

Leven in een addictogene samenleving
Dom gebruikt een krachtige term om de bredere context te duiden: we leven in een addictogene maatschappij. Middelen zijn niet alleen makkelijker beschikbaar geworden — door het internet en de globalisering — maar ook krachtiger. Daarnaast zorgt de digitale wereld voor een heel nieuwe generatie verslavingen: denk aan seksverslaving in virtual reality, problematisch gamen of chronisch online gokken.

Zijn analyse is ontnuchterend, maar niet doemdenkend. Hij ziet herstel als reëel en haalbaar. “Verslaafden van wie ik dacht dat ze niet meer te redden waren, vochten zich eruit”, schrijft hij. En dat is meteen de reden waarom hij dit boek schreef: om te blijven geloven in verandering en te pleiten voor betere preventie en zorg.

Preventie en herstel: het kan anders (en beter)
Op het vlak van preventie haalt Dom scherp uit. Het klassieke model — “zeg nee tegen drugs” in een klaslokaal — werkt niet. Wat wél werkt? Individuele trajecten op maat, weerbaarheidstrainingen en vroege interventie bij kwetsbare jongeren. Andere landen lopen hierin voorop; België hinkt achterop.

Ook behandeling kan en moet beter. Dom gelooft sterk in nieuwe methodes zoals neuromodulatie (hersenen stimuleren via technologie) en sociale therapieën. En hij toont, aan de hand van zijn klinische ervaring, dat herstel wél werkt — mits het omkaderd en ondersteund wordt.

Dom slaagt erin een complex thema als verslaving op een toegankelijke manier uit te leggen, zonder afbreuk te doen aan de wetenschappelijke onderbouwing. Zijn stijl is helder, direct en empathisch. Hij gebruikt geen vakjargon, maar ook geen holle slogans. Wie het onderwerp oppervlakkig kent, krijgt diepgang. Wie er al vertrouwd mee is, krijgt nieuwe perspectieven.

De toon is oprecht bezorgd, maar tegelijk rationeel. Hij spreekt zich duidelijk uit tegen stigma, maar zonder in pampering te vervallen. Hij erkent de ernst van de problematiek, zonder mensen hun verantwoordelijkheid te ontnemen. Verslaving is géén keuze — maar wat je ermee doet, kan wél het verschil maken.

Verslaafd… Waarom jij wel en ik niet? is geen klassiek populairwetenschappelijk boek. Het is een pleidooi voor een andere kijk op verslaving — en tegelijk een routekaart voor betere zorg, preventie en maatschappelijke omgang. Geert Dom combineert expertise met medemenselijkheid en laat zien dat verslaving geen zwart-witverhaal is, maar een probleem dat vraagt om grijstinten, empathie en volgehouden engagement.

Een interview met Prof. Dr. Geert Dom: Waarom de ene mens gevoeliger is voor verslaving dan de andere - Voorproevers [Podcast] | VRT MAX

Borgerhoff & Lamberigts Uitgeverij, 2025, EAN-nummer 9789493410268, 176p, kostprijs: € 24,99.

Bestellen: Borgerhoff & Lamberigts | Verslaafd... Waarom jij wel en ik niet?