Naar een geïntegreerd seksualiteitsbeleid in de forensische psychiatrie

Onderzoek
Lena Boons, criminoloog, Zorggroep Sint-Kamillus
Jakob De Volder, wetenschappelijk medewerker, Zorggroep Sint-Kamillus

Opzet

Deze studie wil de basis leggen voor het ontwikkelen van een geïntegreerd seksualiteitsbeleid binnen de forensische psychiatrie. Seksualiteit is een basisrecht dat sinds lange tijd verankerd is in art. 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Dit is mede van toepassing op personen met een psychische kwetsbaarheid en een forensisch statuut. Een gezonde seksualiteitsbeleving en relaties kunnen daarenboven belangrijke beschermende factoren zijn en bijdragen aan het voorkomen van herval en het verhogen van de kwaliteit van leven. Onderzoek leert evenwel dat forensische patiënten in residentiële behandeling hun kwaliteit van leven het laagst beoordelen op het domein ‘seksualiteit’ (Schel et al., 2016; Meulewaeter, 2016). Studies naar attitudes van hulpverleners betreffende de seksualiteitsbeleving bij forensische patiënten tonen bovendien dat seksuele expressie bij patiënten vooral aandacht krijgt vanuit een problematiserend oogpunt (Dein et al., 2016; Di Lorito et al., 2020).

 

Ondanks het recht op seksualiteit en het belang ervan ontbreekt in de meeste forensische behandelcentra een geïntegreerd seksualiteitsbeleid (Tiwana et al., 2016; Dein et al., 2016; Di Loreti et al., 2020). De doelstelling van deze studie is tweevoudig: enerzijds wordt het huidige seksualiteitsbeleid binnen de Vlaamse residentiële forensisch psychiatrische zorg in kaart gebracht. Anderzijds worden de noden en behoeften van forensisch psychiatrische patiënten betreffende een seksualiteitsbeleid geëxploreerd en wordt het patiëntperspectief meegenomen in de beleidsontwikkeling.

Abstract

Forensisch psychiatrische patiënten verblijven gedurende een lange periode in een restrictieve omgeving die seksuele expressie niet aanmoedigt. Seksualiteit en seksuele gezondheid spelen echter een belangrijke rol in het herstel van psychische aandoeningen. Gezien het gebrek aan een nationaal seksualiteitsbeleid worden managementbeslissingen overgelaten aan instellingen en hun individuele personeelsleden. Dit onderzoek beoogt (1) het bestaan en de inhoud van het seksualiteitsbeleid in de Vlaamse residentiële forensisch psychiatrische zorg te beschrijven en (2) de noden en behoeften van forensische psychiatrische patiënten inzake een seksualiteitsbeleid te exploreren aan de hand van een mixed method studie. Om de eerste onderzoeksvraag te beantwoorden wordt gebruikgemaakt van kwantitatief onderzoek. Alle Vlaamse zorginstellingen met een forensisch zorgaanbod zullen op afdelingsniveau worden bevraagd aan de hand van een online survey gericht aan de afdelingshoofden. Voor de statistische data-analyses zal gebruikt worden gemaakt van het softwareprogramma SPSS. Om de tweede onderzoeksvraag te beantwoorden, wordt gebruik gemaakt van kwalitatief onderzoek. De data zullen worden verzameld aan de hand van semigestructureerde diepte-interviews met patiënten die verblijven op een afdeling voor langverblijf, binnen de drie verschillende medium security-instellingen in Vlaanderen. Forensische patiënten met een verstandelijke beperking (TIQ >70) of wilsonbekwame patiënten worden geëxcludeerd. Na het verbatim transcriberen van de interviews zullen de data worden geanalyseerd volgens de QUAGOL-richtlijnen met behulp van NVivo.

Betrokken voorziening(en)

Publicaties

  • Boons L, Jeandarme I en Denier Y (2023). Naar een geïntegreerd seksualiteitsbeleid in de  forensische psychiatrie (pilootstudie). Postersessie. Dag van de seksuologie, UZ Leuven. [klik hier voor pdf]
  • Boons L, Jeandarme I, Denier Y (2024). Toward an Integrated Sexual Policy in Forensic Psychiatry: A Mixed Method Pilot Study.  Archives of Sexual Behavior; Vol 53; Iss 7   [klik hier voor pdf]
  • Boons L, Habets P, Cappon L & Degrauwe S (2025). A need for a forensic specific policy regarding experiencing sexuality: A study of quality of life in medium security patients. The Journal of Forensic Practice; Vol 27, No 2, 214-225. https://doi.org/10.1108/JFP-08-2024-0043
I Stock1083700778

Datum

  • 2023

Hoofdcategorie

  • Forensische zorg

Thema's

  • Kwaliteit van leven

Psychische problemen

  • andere

Settings

  • Ziekenhuis / Residentiële zorg

Leeftijden

  • Volwassenen

Publicaties

  • Boons L, Jeandarme I en Denier Y (2023). Naar een geïntegreerd seksualiteitsbeleid in de  forensische psychiatrie (pilootstudie). Postersessie. Dag van de seksuologie, UZ Leuven. [klik hier voor pdf]
  • Boons L, Jeandarme I, Denier Y (2024). Toward an Integrated Sexual Policy in Forensic Psychiatry: A Mixed Method Pilot Study.  Archives of Sexual Behavior; Vol 53; Iss 7   [klik hier voor pdf]
  • Boons L, Habets P, Cappon L & Degrauwe S (2025). A need for a forensic specific policy regarding experiencing sexuality: A study of quality of life in medium security patients. The Journal of Forensic Practice; Vol 27, No 2, 214-225. https://doi.org/10.1108/JFP-08-2024-0043